Taksir Ne Demek?

Taksir, bir işi eksik yapma veya bir şeyi yapabilirken çekinip yapmama anlamlarına gelen Arapça kökenli bir sözcüktür. Failin öngörülebilir bir sonucu öngörmemesi ise “hukukta taksir ne demek?” sorusuna yanıt teşkil eder. Taksir, genel olarak, isteyerek yapılan bir davranışın istenmeyen sonucundan doğan sorumluluktur. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun “Taksir” başlıklı 22’inci maddesinde hükme bağlanan taksir, ilgili maddede şu şekilde düzenlenmiştir:

Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir.

Taksirli bir davranış sebebiyle cezai sorumluluktan söz edilebilmesi, söz konusu davranışın kanunda suç olarak düzenlenmiş olması şartına bağlıdır. Bu şart, kanunilik ilkesinin sonucudur. Dolayısıyla, kişinin icra ettiği fiil gerçekten suç tanımına uysa dahi işlenen suçun kanunda taksirli şekli düzenlenmemişse cezai sorumluluktan söz edilemez. Bir diğer ifadeyle, ceza hukukunda kusurluluğun ikinci türü olan taksir istisnai bir nitelik taşır. Bu bakımdan, taksirli bir fiil, ancak kanunda açıkça öngörülmesi halinde cezalandırılabilir.

Taksirli Suç Nedir?

Taksirli suç, kanunda taksirli şekline yer verilen suçtur. Bu nedenle, bir fiilin taksirli şeklinin cezalandırılabilmesi için bu konuda kanunda açık bir düzenleme mevcut olmalıdır. Nitekim, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu m.22/1’de “Taksirle işlenen fiiller, kanunun açıkça belirttiği hallerde cezalandırılır.” düzenlemesi hükme bağlanmıştır. Kanunda fiilin taksirli şekli düzenlenmemişse, kanunilik ilkesi gereği bahse konu fiil cezalandırılamaz.

Türk Ceza Kanunu her suçun taksirli şeklinde yer vermemiştir. Kanun’da veya özel kanunda açıkça düzenlenmiş fiiller haricindeki taksirli fiiller cezalandırılamaz. 5237 sayılı Kanun, tahdidi de olsa belirli suçların taksirli biçiminin cezalandırılmasını açıkça kabul etmiştir. Bahse konu suçlar şunlardır:

• Taksirle Öldürme | TCK m.85
• Taksirle Yaralama | TCK m.89
• Taksirli İflas | TCK m.162
• Genel Güvenliğin Taksirle Tehlikeye Sokulması | TCK m.171
• Atom Enerjisi ile Taksirle Patlamaya Sebebiyet Verme | TCK m.173/2
• Trafik Güvenliğini Taksirle Tehlikeye Sokma | TCK m.180
• Çevrenin Taksirle Kirletilmesi | TCK m.182
• Zehirli Madde Katma Suçunun Taksirle İşlenmesi | TCK m.185/2
• Çocuğun Soy Bağını Değiştirme Suçunun Taksirle İşlenmesi | TCK m.231/2
• Taksirle Askeri Tesislerin Tahribine Neden Olmak | TCK m.307/3
• Savaş Zamanında Yükümlülüklerini Taksirle Yerine Getirmeme | TCK m.322/2
• Devletin Güvenliğine ve Siyasi Yararlarına İlişkin Bilgileri Taksirle Açıklama | TCK m.329/3
• Yasaklanan Bilgileri Taksirle Açıklama | TCK m.336/3
• Taksir Sonucu Casusluk Fiillerinin İşlenmesi | TCK m.338

Bilinçli Taksir Ne Demek?

Bilinçli taksir, TCK m.22/3’te; “Kişinin öngördüğü neticeyi istememesine karşın, neticenin meydana gelmesi halinde bilinçli taksir vardır; bu halde taksirli suça ilişkin ceza üçte birden yarısına kadar artırılır.” şeklinde tanımlanmıştır. Bilinçli taksirde fail neticeyi öngörmekte ve fakat istememektedir. Buna karşın, kural ihlalinde bulunarak veya şans, kişisel yetenek vb. faktörlere itimat ederek hareket etmek suretiyle fiili işlemiştir.

Bilinçsiz Taksir Ne Demek?

Bilinçsiz taksirde fail, öngörülebilir bir sonucu öngörmez ve dikkat – özen yükümlülüğüne aykırı davranarak fiili işler. Bilinçsiz taksir yerine uygulamada “basit taksir”, “adi taksir” gibi kavramlar da kullanılmaktadır. Bilinçsiz taksire somut bir örnek vermek gerekirse; örneğin iş güvenliği açısından gereken tedbirleri almadan işçi çalıştıran bir işveren, iş kazası sebebiyle yararlanmaya sebep olduğu takdirde basit taksirle insan yaralama suçu dolayısıyla cezalandırılır.

Taksirli Suç Ne Demek?

Taksirli suç, kanunda suçun taksirli biçimiyle işlenebileceği ve cezalandırılabileceği açıkça düzenlenmiş olan suçu ifade eder. Taksir ise ceza hukukunda kusur sorumluluğunun görünüm şekillerinden birisini oluşturur. Taksir, öngörülebilir nitelikteki bir neticenin fail tarafından öngörülmemesi veya neticenin öngörülmesine karşın, istenmemesi şeklinde özetlenebilir. Taksirli suçlar; failin, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranması şeklinde kendini gösterir.

Taksirle Ölüme Neden Olma

Taksirle ölüme neden olma; dikkat – özen yükümlülüğüne aykırı bir kusurlu davranış ile öngörülebilir bir sonucun öngörülemeyerek bir kişinin yaşamına son verilmesidir. Kusurlu bir davranışla bir başkasının ölebileceğinin öngörülmesine karşın, kişisel becerilere veya şansa itimat edilerek davranılması sonucunda ise bilinçli taksirle ölüme neden olma söz konusu olur. Taksirle insan öldürme, 5237 sayılı Kanun’un “Hayata Karşı Suçlar” bölümü altında 85’inci maddede düzenleme altına alınmıştır.

Taksirinin her iki görünüş biçiminde, yani hem bilinçli taksirle hem de basit taksirle öldürme suçunda fail, neticede yaşanan ölüm sonucunu istemez; zira, fail insan öldürme sonucunu bilerek ve isteyerek davranıyorsa taksirle ölüme neden olma suçundan dolayı değil, kasten öldürme suçundan dolayı cezalandırılır. Taksirli eylem sonucunda ölüm yerine yaralanma söz konusu olursa bir alt başlıkta izah edildiği üzere taksirle yaralama suçu gündeme gelir.

Taksirle ölüme neden olma suçu iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası gerektirir. Fail, taksirli eylemi neticesinde iki ya da daha fazla inanın ölmesine veya bir kişinin ölmesine ve birkaç kişinin yaralanmasına neden olmuşsa fail hakkında iki yıldan on beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

Taksirle Yaralama

Taksirle yaralama suçu, TCK m.89’da hüküm altına alınmıştır. Buna göre; “Taksirle başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.” Taksirle ölüme neden olma, taksirle yaralama gibi taksirle işlenebilen ve cezası itibariyle hürriyeti kısıtlayıcı sonuçlar doğuran suçlar hakkında yürütülen soruşturma ve kovuşturma sürecinde, ceza hukukunda deneyim ve yetkinlik sahibi bir ceza avukatından yardım almak, doğru ve sağlıklı olan yaklaşımdır.

Sıkça Sorulan Sorular

• Taksir Nedir?

Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne riayet edilmediği için, bir davranışın, suçun yasal tanımında ifade edilen sonucu öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir.

• Taksir Çeşitleri Nelerdir?

Taksir, bilinçli taksir ve basit taksir olmak üzere iki başlıkta incelenir: kişi, öngördüğü sonucun gerçekleşmesini istemediği takdirde bilinçli taksir; öngörülebilir nitelikteki neticeyi öngörmez ve dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranırsa basit taksir söz konusu olur.

• Taksirle Ölüme Neden Olmanın Cezası Nedir?

Taksirle ölüme neden olan kişi hakkında, TCK m.85/1 gereği iki yıldan altı yıla kadar hapis cezasına hükmedilir.