Türk Medeni Kanunu‘nun 4721 sayılı maddesi ile eşler arasında bulunan kanuni mal rejimi için edinilmiş mallara katılma rejimi, düzenlemeye alınmıştır. Konu ile ilgili detaylandırmalar, eşler arasındaki durumlara göre değişkenlik gösterir. Edinilmiş mallara katılma rejimi ve mal rejiminin tasfiyesinedir?

Mal Rejimi Nedir?

Mal rejimi olarak adlandırılan kavram, eşlerin evlilikleri esnasında sahip oldukları mal varlıklarıdır. Yani hangi şartlarda ya da ne şekilde bulundurdukları eşlere bağlı olarak bulunan mallar, mal rejimi yönetimi sürecinde yer edinir. Mal rejimi için mal rejimi sözleşmesi uygulanabilir. Evlenmeden önce gerçekleşen mal rejimi sözleşmesi, evlilik içerisinde de sağlanabilir. Evlenme başvurusu sırasında mal rejimi sözleşmesi imzalanır. Mal rejimi sözleşmesi, noterde onaylama işlemi ile sağlanır.

Evlilik birliği içerisinde ki bütün mallar, mal rejimi sözleşmesi içerisindeki maddeler yer edinir.

Evliliğin bitmesi ya da evliliğin probleme uğraması sonucunda, eşlerin evlerini ayırması aynı zamanda mal rejimi içerisinde bulunan eşyaları da ayrıştırması gerektiğine dayanır. Konu ile ilgili detaylar, çocuk varsa ya da farklı etmenler bulunuyorsa, mal rejimi sözleşmesine uygun olarak nitelendirilir. Mal rejimi sözleşmesini tercihen henüz evlilik olmadan da yapıp, ardından evlilik süreci başlatılabilir ya da evlilik esnasında yer edinir.

Edinilmiş Malların Kapsamına Neler Girer?

Edinilmiş mallara katılma rejimi ve mal rejiminin tasfiyesi;

• Belirli bir süreden sonra edindikleri mallar,
• Mal rejimi sona ermeden hemen önceki yıl içerisinde yapılan çeşitli kazandırmalar
• Kazandırmaların karşılıksız olması
• Kasıtlı olarak yer edinen devirler
• Eşin kişisel mal varlığı olarak kabul edilen ve bu konuda yapılan ödemeler, edinilmiş mal kapsamı içerisinde yer edinir.

Edinilmiş mal kapsamına hukuki boyutta bakıldığı takdirde, oldukça kapsamlıdır. Ancak eşler arasındaki bu durum, belirtilen maddeler içerisinde şekillenir. 1 yıl önce yapılan karşılıksız kazandırmalar ve beraberindeki kasıtlı devirler, edinilmiş mal kapsamında sıklıkla kişilerin karşısına çıkan bir durumdur.

Eşler Arasındaki Mal Rejimi Ne Zaman Sona Erer?

Eşler arasında karşılıklı olarak mal rejimi bulunur. Bu mal rejimi belirli bir süreden sonra sona erer. Bunlar;

• Eşlerden herhangi birinin hayatını kaybetmesi
• Ya da yasal olarak mal rejiminden çekilmesi gibi durumlarda, mal rejimi sona erer.

Mal rejimi, bir başka değişle evli yada boşanma durumuna da göre değişkenlik gösterir. Örneğin boşanma davasının açıldığı tarih, yani hakim kararı ile tam anlamıyla boşanılan gün ile evliliğin iptal edilme durumu, mal rejiminin sona erdiği tarihtir. Eşler arasında mal rejimi, belirli durumlara göre değişkenlik gösterir. Boşanma davasının açıldığı tarih yani tam olarak avukatlarla görüşülüp, boşanma üzerine net bir duruma varıldığı tarih ile birlikte hakimin tam anlamıyla eşleri ayırdığı tarih, karşılıklı olarak bulunan mal rejiminin sona erdiği tarih olarak şekillenir. Bu durum diğer tarihler arasında mümkün değildir. Çünkü boşanma davası içerisinde yer edilen süreç, mal rejiminin tam anlamıyla kararlılık sağlamasını da belirtir.

• Yani mal rejimi ne zaman son bulur
• Ya da ne zaman eşler arasındaki bu durum sona erer gibi sorunun cevabı, boşanma davası ile birlikte netleşir.

Mal Rejiminin Tasfiyesi İçin Dava Açılır Mı?

Mal rejimi konusu ya da mal rejiminin tasfiyesi, talebe bağlıdır. Yani bunun için eşlerden herhangi birinin talebi bulunmuşsa, belirli bir ücret yatırarak dava açabilir. Bu ücret harç olarak adlandırılır. Usulüne uygun bir harç durumu yatırıldığı takdirde, eşlerden biri karşı tarafa mal rejiminin tasfiyesi üzerine dava açabilir. Ortada açılmış bir dava var ise karşı tarafta, karşılıklı dava şeklinde dava açabilir. Yani bu durumla ilgili talepte bulunabilir. Karşılıklı dava demek, diğer bir ifade ile açılmış olan herhangi bir davanın onaylanması ve buna uygun olarak yeniden talep edilmesi şeklinde adlandırılır.

Aksi takdirde bir durum şekillendiği zaman, aile mahkemesi konu ile ilgili talepleri incelemeye almaz. Yani davanın açılması mümkün olmaz. Mal rejiminin tasfiyesi için boşanma davasının açıldığı tarih ya da ekstra olarak bir davaya da gerek yoktur. Kendiliğinden gerçekleşme söz konusu da, mal rejiminin tasfiyesi için geçerli değildir. Edinilmiş mallara katılma rejimi ve mal rejiminin tasfiyesi ile ilgili araştırmaları, kendiliğinden açıldığına dair söyler. Ancak böyle bir durum, aile mahkemesi içerisinde görülmez.

Mal Rejimi Tasfiye Davasının Karara Bağlanması İçin Gerekli Olan Şartlar

Mevcut olarak bulunan mal rejiminin sona ermesinden sonra dava, eşlerden herhangi birisi tarafından açılır. Edinilmiş mallara katılma rejimi ve mal rejiminin tasfiyesi davasının, incelemeye alınması ve tam anlamı ile karara bağlanması için açılan davaların kesinlik göstermesi gerekir. Yani aile mahkemesi tarafından açılan davalar, kesinlik görmemişse belirli bir karara bağlanması mümkün değildir. Örneğin ortada açılmış bir boşanma davası var ise ve halen bu dava devam ediyorsa, mal rejiminin tasfiyesine yönelik bir karar söz konusu değildir. Çünkü mal rejiminin tasfiyesine yönelik davanın incelemeye alınması ve sonucunun bir karara bağlanması için boşanma davasında sonucunun görülmesi gerekir. Aksi takdirde istenilen düzeyde istenilen sonuç elde edilmez. Boşanma davası esnasında, mal rejiminin sonuçlanması ve mümkün değildir. Genel olarak çiftler boşanma davası devam ederken, mal rejiminin de karara bağlanmasını ister. Boşanma davası sona ererse, mal rejimi de sona erer.

Mal Rejimi Tasfiye Davası Ne Zaman Açılır?

Edinilmiş mallara katılma rejimi ve mal rejiminin tasfiyesi hakkında, Türk Medeni Kanunu’nun 178. maddesinde yer alan belirli yükümlülükler bulunur. Davanın 1 yıllık zamanaşımı suresi bulunur.

• Maddi manevi tazminatlar
• Nafaka davaları
• Ya da bunun gibi çeşitli konular, mal rejimi tasfiye davası içerisinde yer edildiği zaman zamanaşımı sağlanabilir.

Boşanma davası açıldığı esnada, mal rejimi tasfiye davasının da açılması zamanaşımı bakımından herhangi bir durum içermez. Boşanma süreci içerisinde bulunan eşler tam anlamı ile bu kararı vardıktan sonra mal rejimi tasfiyesi davasını da açabilir. İki davanın aynı anda yürütülmesi mümkündür. Ancak bu durum zamanaşımına da herhangi bir süreç içermez. Türk Borçlar Kanun’unda yer edinen bu davalar için 10 yıllık zamanaşımı süresi bulunur. Yani davaların aynı anda yürütülmesi, mümkündür.

Mal Ortaklığı Rejimi

Ortak olarak malların eşlerle birlikte kullanılması, mal ortaklığı rejimi şeklinde ifade edilir. Mal ortaklığı rejiminde çeşitli maddeler bulunur. Bunlar;

• Mal rejimi sözleşmesinde belirlenen kişisel malların yer edinmesi
• Üçüncü kişilerin ortaklıktan karşılıklı ya da karşılıksız olarak pay çıkarmaları
• Eşlerden herhangi birinin eşyaları sözleşme dışında kullanması
• Manevi tazminat alacakları gibi çeşitli durumlar, mal ortaklığı rejiminde bulunur.

Mal ortaklığı sona erdiği takdirde, yani eşlerden herhangi birinin ortaklıkla ilgili işlem yapması mahkeme sürecinde şekillenir. Burada bir avukat desteği ile işlem görülebilir. Avukat desteği ile yapılan işlemler, genellikle sürecin nasıl yönetilmesine dair daha iyi bir şekilde yer edinir.