Maddi tazminat; hukuka aykırı şekilde kişilerin zarar görmesi, mal varlığının eksilmesi ve gerçekleşen olay karşısında, etkilendiklerine dair açılan davalardır. Ancak maddi tazminat davası açılabilmesi için, maddi tazminat davası şartları oluşmalıdır.

İdare tarafından gerçekleştirilen işlem ya da faaliyetler neticesinde, zarara uğrayan kişilerin açtığı davalar, tam yargı davası olarak anılır. Tam yargı davalarına ise Vergi Mahkemeleri ya da İdare Mahkemeler bakar.

Maddi Zarar Çeşitleri Nelerdir?

Maddi zarar; gerçekleşen zarar verici olay karşısında, mağdur olan kişinin malvarlığında, zarar verici olayın öncesinde ve sonrasında çıkan durum farkıdır. Haksız yere gerçekleşen olay sonrasında kişinin malvarlığında eksilme ya da borçlarında artış görülebilir.

Maddi zarar;

• Fiili zarar ve kişinin malvarlığı üzerinde gözle görülür şekilde azalma olması
• Yoksun kalınmış kâr oranı (yani fiilin gerçekleşmemesi durumunda meydana gelen artış)

Zararın somut ve belirlenebilir olması, mağdur kişinin lehinedir. Ancak yoksun kalınan kârın belirlenmesi ise biraz daha zorludur. Zararın gerçek miktarının belirlenemediği durumlar olabilir. Böyle bir durumda zarar tespiti hâkim tarafından yapılır.

Hâkimin bu durumda yapması gereken ise; olayları incelemek, mağdur kişinin sosyal ve ekonomik durumunu takip ederek, hakkaniyetli bir karar vermektir.

Maddi Tazminat Davası Hangi Şartlar Altında Açılabilir?

Maddi tazminat davası şartları yerine geldiğinde, zarara uğrayan kişi, tazminat davası açmaya hak kazanır.

Maddi tazminat davası şartları;

• Kusur aranan hallerde, tazminat talebinde bulunan kişinin, dava ettiği kişinin kusurlu hallerini ve hangi hallerde zarara uğradığını ispat etmelidir.
• Maddi tazminat davası, zamanaşımı süresi geçirilmeden açılmalıdır. Bu sürenin sonunda açılacak bir tazminat davası, mahkeme tarafından reddedilir.
• Mağdur olan kişi, mağduriyetini ispatlamalı, haksız bir eylem sonrasında zarara uğradığını, malvarlığında bir eksilmenin olduğunu ispatlamak zorundadır.

Bu şartların yerine gelmesi durumunda, mağdur kişi maddi tazminat davası açabilir. Maddi tazminat davası açmak için, avukatlar ile görüşebilir, her türlü tazminat hakkınız için, profesyonel destek alabilirsiniz.

Maddi Tazminat Nasıl Belirlenir?

Maddi tazminat davalarında; gerçekleşen olayın özelliklerine bakılarak, maddi tazminatın miktarının belirlenmesi gerekir. Türk Borçlar Kanunu’nun 51. Maddesi uyarınca; tazminatın kapsamı, ödeme şekli, kusur kapsamının ağırlığı göz önünde bulundurulmalıdır.

Türk Borçlar Kanunu’nun 52. Maddesine göre ise; maddi tazminatta indirim nedenleri de göz önüne alınmalı ve tazminat buna göre belirlenmelidir. Bunun dışında maddi tazminat davalarında, mahkeme tarafından bilirkişi atanır. Mahkeme tarafından atanan bilirkişi, dosyayı inceleyerek, tazminat miktarı hakkında bir rapor hazırlayarak, mahkemeye sunar.

Maddi Tazminat için Hangi İndirim Halleri Uygulanır?

Maddi tazminat davası şartları oluştuğunda, gerçekleşen haksız eylemlere karşılık, indirim sebepleri de göz önünde bulundurulur. İndirim sebepleri de tazminat miktarının hesaplanmasına katılır.

Maddi tazminatta indirim halleri;

• Türk Borçlar Kanunu’nun 51/1 maddesine göre; zarar verenin kusurunun hafifliği ya da ek kusurunun olup olmadığı,
• Türk Borçlar Kanunu’nun 52/1 maddesi uyarınca, mağdur olan kişinin, zarara rıza göstermesi,
• Türk Borçlar Kanunu’nda 52/1 maddesine göre, mağdur kişinin kusuru olması (müterafik kusur),
• Türk Borçlar Kanunu’nda 52/2 maddesi uyarınca, tazminat yüzünden, zarar veren kişinin maddi durumunun kötüye gitmesi,

Bu hallerin dışında; taraflar arasında hatır olması, zayıf illiyet bağının olması gibi durumlar da maddi tazminat davalarında indirim hallerindendir.

Maddi Tazminat Davasını Kimler Açabilir?

Maddi tazminat davaları; davayı oluşturan konu ne olursa olsun, haksız fiil ya da işleme maruz kalan herkes tarafından açılabilir. Tazminat davası açabilmek için, bazı durumların gerçekleşmesi gerekir.

• Ölüm nedeniyle, ölen kişinin çocukları, eşi, anne ya da babası, “destekten yoksun kalma tazminatı” adı altında dava açabilir. Ancak burada destekten yoksun kalındığının ispatı yapılmalıdır.
• Yaralanma halinde, yaralanan kişinin yakınları, maddi tazminat davası açamaz.
• Yaralanma durumunun, ağır bedensel hasara neden olması durumunda, yaralanan kişinin yakınları, manevi tazminat talep edebilir.

Herhangi bir ticari dayanağı olmayan tazminat davaları, istenen maddi tazminat miktarına bakılmadan, Asliye Hukuk Mahkemeleri’nde yürütülür.

Maddi Tazminat Davası Kimlere Karşı Açılabilir?

Kanunda belirlenen maddi tazminat davası şartları oluştuğunda, maddi tazminat davası, haksız eylemi ya da işlemi yapan gerçek ya da tüzel kişilere karşı açılabilir. Tazminat davası, haksız eylemi gerçekleştiren kişiye açılır.

Bazı durumlarda haksız eylemi yerine getiren kişi yanında tazminat sorumluluğu olan kişilere karşı da maddi tazminat davası açılabilir. Örneğin, bir doktorun hastasına karşı yaptığı hatalı bir tedavi sonrasında, doktorun dışında; doktorun çalıştığı hastaneye, doktora yardımcı olanlara da maddi tazminat davası açılabilir.

Maddi Tazminat Davalarında Zamanaşımı Var mıdır?

Maddi tazminat davalarında zaman aşımı 2 senedir. Suçu oluşturacak eylem ya da işlemin öğrenilmesinden itibaren süre işlemeye başlar. Gerçekleşen eylem, aynı zamanda bir suç teşkil ediyorsa, belirlenen zaman aşımı süresi dolsa da işlenen eylemde suç olduğu için, ceza davası kapsamına girer ve ceza davası zamanaşımı süresi de kullanılabilir.

Maddi Tazminat Davası Şartları; Maddi Tazminat için Dava Dilekçesi Nasıl Hazırlanır?

Her davanın kendine özgü dilekçesi ve kullanılması gereken hukuki terimleri bulunur. Aynı zamanda hemen her davada, tazminat değerleri de değişkenlik gösterir. Maddi tazminat davalarında dilekçe yazarken;

• Davanın hangi sebeple açıldığı,
• Haksız eylemin konusunun, hukuki dilde anlatılması,
• Delillerin sunulması,

Tüm bu konuların hukuk lisanına uygun şekilde gerçekleştirilmesi gerekir. Dava dilekçesi hazırlarken, Hukuk Muhakemeleri Kanunu göz önünde bulundurulmalı ve buna göre düzenlenmelidir.

Her türlü maddi ya da manevi tazminat davalarında, prosedüre uygun şekilde dilekçe hazırlamak, dava sürecinin en sağlıklı şekilde ilerlemesini sağlamak için, avukatlar ile iletişime geçerek, davanızın süreci hakkında profesyonel hizmet alabilirsiniz.

Maddi Tazminat Davası Şartları; Maddi Tazminat Davalarında Hangi Mahkemeler Görevlendirilir?

Maddi tazminat davası şartları oluştuğunda, tazminat davaları için yetkili mahkemeler, davalının ikametgahının bulunduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemeleri’dir. Dava açılırken, birden fazla davalı varsa, tazminat davası, davalılardan herhangi birinin bulunduğu ikametgâh yerindeki mahkemede açılabilir.

Ticari bir iş ya da işlemden meydana gelen durumlarda, maddi tazminat davaları, Asliye Ticaret Mahkemeleri tarafından yürütülür. Haksız fiilin işlendiği yer başka, fiilin işlendiği yer başka bir yerdeki firmayı ya da kişiyi etkiliyorsa, her iki yer mahkemelerinde de maddi tazminat davası açılabilir. Örneğin Ankara’da gerçekleşen bir bilişim suçu, İstanbul’da bir firmayı zarara uğratıyorsa, dava hem İstanbul mahkemelerinde hem de Ankara mahkemelerinde açılabilir.

Maddi Tazminat Davası Şartları; Maddi Tazminat Davalarında Hangi Konularda Tazminat İstenebilir?

Gerçekleşen eylem ya da işlem sonrasında, oluşan zararlara karşılık, maddi tazminat davası açılabilir. Tazminat davası açarken, kanunda belirlenmiş düzenlemelere göre tazminat isteminde bulunulabilir.

Ölüm halinde maddi tazminat davalarında;

• Ölünün defin işlemleri giderleri,
• Ölümün hemen gerçekleşmemesi durumunda; tedavi giderleri ve iş yapamama durumundan dolayı oluşan kayıplar,
• Ölümün gerçekleşmesiyle birlikte; eş, çocuk, anne baba gibi ölen kişi yakınlarının uğradıkları kayıplar tazminat konusu olabilir.

Bedensel bir durumda maddi tazminat için;

• Kayba uğrayan kişinin tedavi giderleri,
• İş görmezlikten dolayı uğranılan maddi zarar,
• Ekonomik yönden sarsılmayla oluşan kayıplar istenebilir.

Kişinin maddi tazminat davası açabilmesi için maddi tazminat davası şartları oluşmuş olmalı ve eylemlerin hukuku aykırı şekilde gerçekleşmiş olması gerekir.